Systemy smarowania w MARAT

„Kto nie smaruje ten nie jedzie”, mówi stare powiedzenie. Jest w nim wiele prawdy, którą od lat doświadczają służby utrzymania ruchu.

Uczestnikami tego powiedzenia są również naukowcy, którzy pracują nad rozwojem dziedziny smarowania, ale również badający wpływ smarowania na: żywotność, efektywność oraz bezawaryjną pracę maszyn. Odpowiednie smarowanie jest także związanie z zagadnieniami kosztów prowadzenia procesu produkcji czy zarządzania zasobami produkcyjnymi. Jak widać smarowanie ma wpływ na wiele obszarów działalności zakładu produkcyjnego. Można stwierdzić, że to jeden z istotnych procesów realizowanych w zespołach maszyn produkcyjnych.

Proces smarowania to działanie polegające na doprowadzeniu środka smarnego pomiędzy elementy współpracujące maszyny czy urządzenia. Zastosowanie odpowiedniego środka smarującego gwarantuje poprawną eksploatację wszystkich zespołów maszyn. Dobór rodzaju środka smarnego i warunków pracy to zadanie, które wykonuje zespół inżynierów konstruktorów projektujących maszyny.  Pełna informacja o smarowaniu zawiera również rozwiązanie sposobu doprowadzenia środka smarującego do miejsca docelowego. Konstruktorzy maszyn pełnią w procesach smarowania bardzo ważną funkcję, gdyż oni znając założenia projektowe oraz warunki eksploatacyjne projektują optymalne rozwiązanie smarowania poszczególnych części maszyn jak i kompletnych zespołów. Wszystkie ta wymagania, następnie opisują i udostępniają użytkownikowi w dokumentacji technicznej i instrukcji obsługi.

Poprawne smarowanie maszyny opisuje zdanie: „właściwy środek smarujący – we właściwej ilości – właściwym sposobem – we właściwym czasie – we właściwym punkcie”. Każde z wymienionych ‘właściwych’ zagadnień to odrębny i szeroki zakres wiedzy i zadań, będących znaczącym elementem składowym techniki smarowania.

Zajmijmy się ‘dostarczeniem środka smarującego właściwym sposobem’. Ten obszar wraz z postępem techniki dynamicznie się rozwija. Zapewne dawniej, pierwsze sposoby smarowania były, w naszej dzisiejszej ocenie, bardzo proste. Podawanie środka smarującego ręcznie, w ilości mało powtarzalnej jak i być może z zachowaniem niskich warunków czystości i kontroli, nie pozwalało na utrzymanie zespołów maszyn w dobrym stanie eksploatacyjnym przez długi okres użytkowania. Dzisiejszy stan wiedzy i doświadczeń taki sposób smarowania znacząco zmieniło. Wydłużenie żywotności maszyn i obniżenie kosztów eksploatacji z zachowaniem stałego wzrostu wydajności czy jakości wytwarzanych produktów to istotne zadania dobrego systemu smarującego.

Środki smarne to rozbudowana multi obszarowa dziedzina wiedzy oraz przedmiot stałych badań. Producenci na bazie prowadzonych analiz wprowadzają na rynek nowe produkty cechującymi się nowymi lub ulepszonymi właściwościami. Nowe lub unowocześnione środki smarujące umożliwiają optymalną eksploatację maszyn, obniżanie kosztów utrzymania ruchu, recyklingu oraz wskazują rozwojowe zmiany w systemach smarujących.

Lata rozwoju techniki, rosnące wymagania wydajności i jakości maszyn produkcyjnych spowodowały, że w procesach smarowania wykonano znaczący postęp. Postęp technologii materiałowych oraz rozwiązań technicznych pozwala na wprowadzanie wielu nowości. Środki smarne również rozwijają się wskazując kierunek opracowywania nowych rozwiązań w obszarze sposobów ich podawania do miejsca docelowego.

Obecnie stosujemy szereg różnych rozwiązań dostarczania środka smarującego. Metody ręcznego podawania olejów lub smarów oparte są o narzędzia i urządzenia, które działają punktowo. Opierają się one na organizacji dedykowanych służb smarowniczych, działających wg określonego planu smarowania. W tym schemacie zgodnie z przyjętym harmonogramem smarowania należało podać określoną ilość środka w konkretne miejsce np. stosując olejarkami czy ręczne smarownice wpinane do kalamitek smarowniczych zamontowanych na maszynach. Postęp techniczny spowodował, że rozpoczęto unowocześniać tę technikę. To jedna ze starszych metod smarowania.

Dziś ręczne smarowanie coraz częściej jest zastępowane metodami mechanicznymi lub układami automatycznymi. Rozwiązania układów centralnego, automatycznego smarowania stają coraz bardziej powszechne, a potrzebne komponenty dostępne. Systemy smarowania wykorzystujące dedykowane pompy, zawory, rozdzielacze, specjalne przewody połączone powodują, że doprowadzenie środka smarnego odbywa się w sposób optymalny. Pojawiło się również szereg integratorów, którzy posiadając odpowiednie kompetencje i zaplecze techniczne dobiera i uruchamia zaawansowane systemy smarujące.

Rozwiązania mechaniczne, można je określić jako półautomatyczne, w których smarowanie realizuje się poprzez zastosowanie rozwiązań montowanych w konkretnym punkcie smarnym maszyny. Smarownice w postaci nabojów smarujących, prostych systemów wielopunktowych są często spotykane w maszynach. Można je przygotować i uruchomić posiadanymi przez zakład zasobami służb utrzymania ruchu poprzez proste zamontowanie – wkręcenie, urządzenia smarującego w wybranym punkcie maszyny. Są to układy proste, wymagające dozoru i częstszego udziału pracowników służ utrzymana ruchu. Coraz częściej stosuje się układy smarowania, których cechą zasadniczą jest wysoka skuteczność działania oraz minimalna obsługa.

Układ centralnego smarowania to rozbudowane rozwiązania techniczne wymagające odpowiedniego przygotowania. Głównym elementem takiego systemu jest pompa lub zestawu pomp zabudowane w miejscu dostępnym tak, aby móc swobodnie uzupełniać środek smarny jak i prowadzić wymaganą ich obsługę. Spotykanych jest szereg różnych pomp, których różne parametry, systemy zasilania i sterowania dają szerokie możliwości stosowania i budowania różnych rozwiązań. Układ smarowania to również przewody smarujące odpowiednio zabudowane w maszynie doprowadzające środek smarujący do zaworów, rozdzielaczy oraz elementem dozujących środek w konkretnym punkcie. W praktyce spotykamy się z wieloma różnymi rozwiązaniami układów smarowania. Obecnie coraz częściej systemy smarowania wykorzystują innowacyjne rozwiązania związane z rozwojem teleinformatyki. Zdalne sterowaniem i nadzór pracy poprzez aplikacje komputerowe to gotowe rozwiązania, które spotykamy w maszynach produkcyjnych różnych branż.

Układy smarujące mogą pracować jako rozwiązania proste: jednoliniowe, dwuliniowe obsługujące niewielką liczbę punktów smarnych. Systemy wieloliniowe, progresywne, obiegowe mogą tworzyć rozbudowane i zaawansowane systemy przygotowane do obsługi wielu punktów smarnych obsługujące punkty smarowe na dużych odległościach. Każde z nich jest przygotowane do stosowania w odpowiednich warunkach pracy zakładu produkcyjnego.

Stosowanie układów centralnego smarowanie wymaga odpowiedniego przygotowania: projektowego, rozpoznania warunków eksploatacji, wymagań branżowych jak i samej maszyny. Ważnym aspektem korzystania z systemów smarowania jest właściwa analiza ekonomiczna zabudowy i korzyści z ograniczania kosztów prowadzenia procesów produkcji. Zaawansowane rozwiązania układów smarowania mogą być elementem rozbudowanych procesów inwestycyjnych w zakładach. Takie działania dają możliwość precyzyjnego zaplanowania: optymalnego wykorzystania zasobów zakładu, właściwych budżetów na eksploatację i utrzymanie ruchu maszyn oraz wykonywania przeglądów czy remontów bez nieplanowanych wyłączeń linii produkcyjnych. Daje to również korzyści w postaci stałego podnoszenia wydajności i efektywności jak i utrzymania wysokiej jakości wytwarzanych produktów.

Zaawansowane i proste systemy smarowania spotykamy w maszynach produkcyjnych, obrabiarkach, maszynach sortujących, zakładowych systemach transportowych, zautomatyzowanych i zrobotyzowanych stanowiskach produkcyjnych czy kompletnych liniach produkcyjnych. Układy smarowania pracują również w różnych warunkach eksploatacyjnych np.: maszyny rolnicze, maszyny budowlane czy środki transportowe. Branże gdzie spotkać możemy centralne, automatyczne systemy smarowania to: energetyka, budowa maszyn, przetwórstwo surowców mineralnych, recykling, branża spożywcza i inne.   Układy centralnego smarowanie stały się w obecnym czasie powszechne i sukcesywnie wypierają starsze metody smarowania. Zapraszamy do kontaktu i rozmów dotyczących możliwości zabudowania systemów smarowania i wykorzystania z ich cech w rozwijaniu procesów produkcyjnych.

Zapraszamy do kontaktu w przypadku zainteresowania produktami z zakresu centralnego smarowania: handel@grupamarat.pl

Autor artykułu: Jacek Godziek